Revolucioni i makinave elektrike po ngadalësohet. Shenjat kanë ardhur prej disa javësh. Paralajmërimi i parë i Elon Musk, në mesin e tetorit, për pasojat e normave të larta të interesit dhe tensioneve gjeopolitike, të cilat detyruan një rishikim të kohës së gjigafabrikës së re të Teslës në Meksikë.
Në fillim të nëntorit Volkswagen bllokoi projektin për gjigafabrikën e katërt kushtuar baterive në Evropën Lindore. Të premten e kaluar, po Volkswagen ndaloi prodhimin në fabrikën më të rëndësishme të grupit të makinave elektrike, në Zwickau, për tre javë. Vëllimi i porosive të grupit nga Wolfsburg për automjetet elektrike është përgjysmuar në krahasim me vitin 2022.
Të hënën më 13 nëntor, Stellantis njoftoi se do të ofrojë largim nga puna ose pension të parakohshëm për 6,400 punonjës në Shtetet e Bashkuara për të siguruar kompaninë në “kushte të vështira tregu” dhe për t’u marrë me kontratën e re me United Auto Workers, rezultat i marrëveshjes pas një greve gjashtë-javore.
Kushtet e vështira të tregut
Dikush mund të argumentojë: shitjet e BEV-ve (automjetet elektrike me bateri), për shembull në Evropë, u rritën me 47% në nëntë muajt e parë të 2023. Por problemi është e ardhmja e afërt. “2023 mbetet një vit mjaft unik për sa i përket marzheve dhe gjenerimit të parave – komenton Vittoria Ferraris, Sektori Drejtues Automotive EMEA i S&P Global Ratings – sepse jemi në valën e gjatë të daljes nga kufizimet e furnizimit.” Në 2024 dhe 2025, sipas skenarit tonë, marzhet do të zvogëlohen dhe flukset monetare do të ndikohen nga një rritje e angazhimeve kapitale, si për të vertikalizuar zinxhirin e vlerës, ashtu edhe për të inkurajuar kalimin në platformat elektrike.”
Prodhuesit e makinave eleketrike po marrin një sërë kundërmasash. “Sinjalin e parë – vijon Ferraris – e jep ulja e kapacitetit prodhues dhe fakti që investimet kanë marrë drejtime të ndryshme, nga konsolidimi deri në disa raste, gatishmëria e vëllimeve. Është kuptuar që sfida elektrike luhet në modele biznesi shumë fleksibël dhe fitohet jo në vëllim, por në përfitim, bazuar në zhvillimin e modeleve që lejojnë marzhe të mëdha për standardizimin e pjesëve të përbashkëta, në disa raste deri në 70%.”
Kërkesa është e pakët sepse, ndërsa prodhuesit (jo vetëm Tesla) ofrojnë zbritje të thella, klientët shtyjnë, për një sërë arsyesh. Makinat elektrike ende kushtojnë shumë dhe modelet e para të nivelit fillestar nuk kanë mbërritur ende. Shitësi me pakicë britanik AutoTrader llogariti një ndryshim mesatar çmimi prej 33% midis BEV-ve dhe makinave me benzinë ose naftë. Tarifat janë në nivelin më të lartë dhe rrezikimi i investimit në një objekt plot me teknologji që tashmë mund të jetë i vjetëruar në dy ose tre vjet nuk duket të jetë zgjidhja më e mençur. Aq më tepër që vlerat e mbetura të automjeteve elektrike kanë rënë në tregun e përdorur këtë vit. Çmimi ka rënë mesatarisht me 20%.
Për më tepër, një studim i Ipsos-Yahoo Finance kapi situatën në Shtetet e Bashkuara: vetëm një në tre blerës potencial mendon të kalojë në një makinë elektrike. “Deri tani e kemi menduar elektrifikimin si një proces të pandalshëm. Në realitet, veçanërisht në Shtetet e Bashkuara, ne po shohim një ngadalësim të lançimit të modeleve të reja. Në statistikat e shitjeve shohim një rikthim të karburantit endotermik, siç dëshmohet nga të dhënat e GM dhe Ford. Në të njëjtën kohë, Stellantis vazhdon rrugën e tij të tranzicionit. Ndërkohë në Europë po fiton ideja se është e kotë të hidhesh tek makinat elektrike në këto kushte”.
