Vetëm në dy muajt e fundit, çmimet e naftës kërcënuan të arrinin 100 dollarë për fuçi, vetëm për t’u kthyer në 70 dollarë. Në një ditë të tetorit, ata u luhatën deri në 6%. Dhe deri më tani në vitin 2023, kontratat e së ardhmes kanë patur luhatje ccmimi prej më shumë se 2 dollarë në ditë plot 161 herë, një rritje masive nga vitet e mëparshme.
Ajo që po ndodh në tregun e naftës nuk mund të shpjegohet plotësisht me makinacionet e OPEC-ut, apo luftën në Lindjen e Mesme. Ndërsa bazat e ofertës dhe të kërkesës ende diktojnë ciklet e përgjithshme të çmimeve të mallrave, biznesi i përditshëm i tregtimit të kontratave të së ardhmes për naftën e papërpunuar dominohet gjithnjë e më shumë nga forcat spekulative, duke nxitur paqëndrueshmërinë dhe duke shkaktuar një shkëputje midis tregjeve fizike dhe letrave.
Dhe nuk janë vetëm spekulatorët në përgjithësi – tregtarët po drejtojnë gishtin drejt një grupi të errët menaxherësh algoritmik të parave të njohur si këshilltarë të tregtimit të mallrave (CTA). Këto janë “hedge funds” që përdorin algoritme kompjuterike për të përcaktuar dhe ndjekur trendet e çmimeve
Pavarësisht nga emri i tyre i zakonshëm, CTA-të janë shfaqur si një forcë e fuqishme në tregun e naftës. Megjithëse ato përbëjnë vetëm një të pestën e pjesëmarrësve në treg, CTA-të përbënin gati 60% të vëllimit neto të tregtimit këtë vit, sipas Bridgeton Research Group, i cili ofron analitikë mbi tregtitë e krijuara nga kompjuteri.
“është tronditëse se sa të mëdha janë pozicionet e tyre,” tha Ilia Bouchouev, një ish-tregtar dhe partner menaxhues në Pentathlon Investments, i cili jep mësim në Universitetin e Nju Jorkut. “Ata janë ndoshta më të mëdhenj se BP, Shell dhe Koch së bashku.”
Lëkundjet e paqëndrueshme të çmimeve të këtij viti po intensifikohen pikërisht nga CTA-të, sipas intervistave me më shumë se një duzinë tregtarësh, analistësh dhe menaxherësh që punojnë në tregun e naftës. CTA-t kanë turbulluar mallrat nga benzina në ar, kanë lënë mënjanë investitorët tradicionalë, kanë tërhequr zemërimin e OPEC-ut dhe madje kanë ngritur vetullat në Shtëpinë e Bardhë.
CTA-të janë etiketuar lirshëm si një individ ose organizatë që këshillon për tregtimin e kontratave të së ardhmes, opsioneve ose këmbimeve. Por ata që dinë thonë se shumica përcaktohen nga strategjitë e tyre tregtare: të drejtuara nga kompjuteri dhe të bazuara në rregulla, me horizonte kohore relativisht të kufizuara.
Katalizatorë të destabilitetit
Ajo që i bën CTA-të algoritmike kaq destabilizuese është se ato janë zakonisht ndjekës të trendit – dhe ekzagjerues të trendit. Kur çmimet ulen, ato shesin, duke i ulur edhe më shumë. Dhe, më shqetësuese për konsumatorët, e njëjta gjë është e vërtetë në anën e sipërme.
Disa analistë thonë se CTA-të kontribuan në mbivlerësimin e naftës deri në 7 dollarë për fuçi gjatë një rritjeje të fundit. Dhe zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë besojnë se ata luajtën një rol të rëndësishëm në rritjen e çmimeve gjatë vitit 2023, sipas një personi të njohur me këtë çështje.
Edhe 1 ose 2 dollarë që i shtohen çmimit të një fuçie, filtron konsumatorët përmes kostove më të larta të karburantit në një kohë kur inflacioni i nxitur nga energjia është ndër pengesat më të mëdha për bankierët qendrorë të botës. Në gusht, për shembull, çmimet më të larta nënkuptonin se kostot e benzinës përbënin gjysmën e rritjes së inflacionit në SHBA.
“Rezerva Federale duhet të jetë e vetëdijshme për to dhe ndikimin e tyre në tregje,” tha Rebecca Babin, një tregtare e lartë e energjisë për CIBC Private ëealth në Nju Jork.
“CTA mund të krijojnë këto thyerje – periudha kohore kur ne tregtojmë larg bazave,” tha Babin. Dhe ndërkohë që ato momente mund të jenë jetëshkurtra, luhatjet e çmimeve që pasuan “përfshihen në botën më të gjerë ekonomike në mënyra të ndryshme”, tha ajo.
Lëkundje të mëdha, fitime të mëdha
Ndërsa CTA-të algoritmike shtojnë likuiditetin shumë të nevojshëm në treg, strategjitë e tyre të tregtimit mund të përforcojnë luhatjet e përditshme në një ekstrem. Në vitin 2022, kur vëllimet e tregtimit të CTA u zgjeruan me shpejtësi, kontratat e së ardhmes së naftës në Nju Jork shënuan një lëvizje ditore prej më shumë se 2 dollarësh, 242 herë. Kjo është 150% më e lartë se mesatarja historike që nga viti 2000, sipas llogaritjeve të Bloomberg.
Por ajo që është kaq befasuese në lidhje me paqëndrueshmërinë e vazhdueshme në vitin 2023 është se ajo ka ardhur pa tronditjen e madhe ndaj furnizimeve që pasuan pushtimin rus të Ukrainës. Ndërsa konflikti i Izraelit me Hamasin ende nuk ka pasur ndonjë ndikim të madh në rrjedhat e naftës.
Paparashikueshmëria e luhatjeve të tregut të këtij viti nuk ka qenë e sjellshme me tregtarët njerëz, shumë prej të cilëve po fitojnë më pak para nga nafta se sa fituan vitin e kaluar kur arritën fitime rekord, sipas pjesëmarrësve të tregut.
Në të kundërt, CTA-të kanë qenë në lulëzim – duke shënuar tre vite radhazi rekorde fitimesh në tregjet e energjisë, sipas Stephen Roseme nga Bridgeton.
Dhe shumë CTA po zgjerohen. Capital Fund Management me bazë në Paris thotë se asetet e saj nën menaxhim të CTA u rritën në 3.8 miliardë dollarë në korrik 2023 nga 2.4 miliardë dollarë në dhjetor 2021. Amapa Capital Advisors LLC dhe Skylar Capital Management janë ndër CTA që kanë dyfishuar ose trefishuar aktivet nën menaxhim në më pak se dy vjet , raporton firma këshilluese CTA IASG. CTA-të më të mëdha në energji janë Man AHL, Gresham, Lynx dhe AlphaSimplex, sipas BarclayHedge, por vëllimet e tyre të sakta janë të vështira për t’u matur.
Njeriu përballë makinës
E bukura e CTA-ve algoritmike, sipas njerëzve që qëndrojnë pas tyre, është se ato janë të pandotura nga paragjykimi dhe impulsi – ato janë kryesisht matematikore. Kjo qasje, natyrisht, është mallkim për shumë mallra, ku sundimi i njeriut mbi natyrën dhe tregjet është themelor.
“Çdo tregtar mendon se është më i miri. Çdo tregtar mendon se ka avantazhin”, thotë Brent Belote, i cili hoqi dorë nga një karrierë tregtimi nafte në bankën më të madhe amerikane, JP Morgan Chase & Co, për të nisur CTA-në e tij në 2016.
Besimi në një makinë nuk erdhi natyrshëm për Belote. Edhe pse ai ka ndërtuar gjashtë algoritme, ai fillimisht e gjeti veten duke tregtuar përkrah tyre. Në fund të fundit, ai kishte vite ekspertizë që kompjuteri nuk e kishte.
Kur Rusia pushtoi Ukrainën në fillim të vitit 2022 dhe kontratat e së ardhmes së naftës Brent u rritën me 35% për t’u tregtuar mbi 120 dollarë për fuçi, Belote dëshironte dëshpërimisht të drejtonte algoritmet e tij. Ishte një mëngjes nën zero në Jackson, ëyoming, kur ai u ngrit për të kontrolluar modelet e tij – por ai vendosi të mos ndërhynte. Pas pushtimit, firma e tij, Cayler Capital, u ktheu 25% investitorëve, tha ai. “Numrat nuk gënjejnë,” tha Belote.
Jo ‘Flash Boys’
Vetë CTA-të nuk janë të reja – ato kanë ekzistuar që në ditët e para të tregtimit të së ardhmes. Dhe që nga viti 1984, atyre u është dashur të regjistrohen në Shoqatën Kombëtare të Futures. Ata zakonisht gëzojnë një pengesë më të ulët për hyrjen sesa “hedge fundet”, të cilat mund të tregtojnë një shumëllojshmëri më të gjerë letrash me vlerë dhe kërkojnë më shumë kapital fillestar.
Megjithatë, ata nuk janë me të vërtetë “Flash Boys” të kontratave të ardhme. CTA-të, ndryshe nga tregtarët me frekuencë të lartë, zakonisht nuk po përfitojnë nga shpejtësia me të cilën lëvizin. Në vend të kësaj, ata kryesisht fitojnë para nga treguesit e nxitur nga tendencat. Dhe ata janë aktivë si në aksione ashtu edhe në mallra përmes kontrata futures dhe opsioneve.
Tregjet për mallrat, megjithatë, ndryshojnë nga aksionet në shumë aspekte të rëndësishme. Për shembull, ndërsa tregu i aksioneve evoluoi si një mënyrë për të rritur kapitalin, tregjet e të ardhmes së mallrave kanë qenë tradicionalisht një vend për prodhuesit dhe blerësit për të mbrojtur rrezikun e tyre të çmimeve.
Lindur nga ferri
Si arritën që CTA të bëheshin kaq dominante? Ashtu si shumë fenomene aktuale, përgjigja fillon në thellësi të pandemisë.
Ndërsa mbylljet përfshinë botën në vitin 2020, konsumi i karburantit ra me më shumë se një të katërtën. I gjithë ferri shpërtheu në tregun e papërpunuar. Çmimi standard i naftës në SHBA ra në minus 40 dollarë për fuçi dhe investitorët ishin në një territor krejtësisht të ri. Disa fonde që morën pozicione afatgjata bazuar në bazat e ofertës dhe kërkesës u tërhoqën shpejt.
Tregje të tilla u vërtetuan se ishin “ngjarje zhdukjeje” për fondet tradicionale, të cilat i hapën rrugën “supremacisë algoritmike”, pjesa më e madhe e të cilave janë CTA, tha Daniel Ghali, strateg i lartë i mallrave në TD Securities. Pushtimi rus i Ukrainës i dha CTA-ve një tjetër bazë.
Dhe ka shumë të ngjarë që CTA-të të vazhdojnë të mbushin vakumin e lënë nga ata lojtarë tradicionalë të tregut. Në disa mënyra, rritja e CTA-ve sapo ka filluar. Kjo është e dukshme për Bouchouev nga NYU, i cili thotë se studentët e tij e konsiderojnë punën në fondet një “punë ëndrrash”.
“CTA-të janë një shembull se si teknologjia po hyn në hapësirën tonë,” tha ai. “Do të ishe një dinosaur pas një kohe nëse e refuzon atë.”
Bloomberg
